Wydawnictwo Akademickie SEDNO » Zmiennik. Spowiedź z hakiem

Jarosław Iwaszkiewicz napisał o Piotrze Lachmannie w swoim „Dzienniku”: „Bardzo fajny człowiek, właśnie człowiek. Inteligencja, subtelność, dojrzałość. (…) Zupełnie wyjątkowy poeta. Leje się z niego jak z Gałczyńskiego czy Miłosza. Zwłaszcza Czesia przypomina”. No i polało się! Książka „Zmiennik” zgodnie z jej podtytułem jest „spowiedzią dziecięcia wieku XX i starca wieku XXI”, jak mówi autor. W związku z tym, że po zakończeniu swojej ponad 30-letniej pracy jako reżyser legendarnego już dziś Videoteatru „Poza”, którego był wspólnie z Jolantą Lothe założycielem, zamieszkał prawie vis-à-vis obecnego Muzeum Iwaszkiewiczów w Stawisku oraz niedaleko cmentarza z grobem pisarza w Brwinowie, postanowił to spożytkować twórczo. Powstał tekst zaskakujący, w którym autor w formie rozmowy z Jarosławem Iwaszkiewiczem opowiada nie tylko o poszczególnych fazach ich przyjaźni, takich jak inicjacyjne wydarzenie w Paryżu, które stało się osią dramatyczną tej historii, ale i o całym okresie PRL-u i własnych, często absurdalnych, w ten okres uwikłaniach. Konfrontuje ten czas z najnowszym, zapoznaje swojego rozmówcę z tym wszystkim, co wydarzyło się od czasu jego śmierci aż po dziś. Interlokutor odpowiada milczeniem, które Lachmann, powołując się na norwidowskie milczenie jako na część mowy, nazywa „roz-mową”. Lachmann dodaje od siebie: „Wtajemniczam swojego roz-mówcę również w moje aktualne życie – tak intelektualne, jak miłosne, jako że u mnie jedno i drugie przenikają i uzupełniają się notorycznie”.

Książka intencjonalnie inna od innych książek o wybitnym pisarzu: próba wskrzeszenia i uobecnienia go nawet po tak długim czasie jego nieobecności.

Obraz jest dla Lachmanna równie ważny jak słowo, dlatego książka zawiera kilkadziesiąt fotografii, integralnie związanych z tekstem.